Dzieci alkoholików żyją na zasadzie przetrwania, ponieważ w taki sposób zostały wychowane. Radzą sobie dość dobrze w sytuacjach kryzysowych i wydają się najbardziej spokojne w czasie chaosu. Dorosłe Dzieci Alkoholików (DDA) nie czują się swobodnie i naturalnie, gdy sytuacja jest pod kontrolą. Wynika to z faktu, że w dzieciństwie spokój i namiastka stabilizacji często oznaczały ciszę przed burzą.
Zdolność przetrwania trudnych, zarówno emocjonalnie, jak i fizycznie, sytuacji w dzieciństwie była niezbędna. Taka umiejętność wymagała stworzenia pancerza ochronnego, który pozwalał przetrwać trudne chwile. Najczęściej oznaczało to nauczenie się blokowania przeżywanych emocji.
Wyobraź sobie dorosłe dziecko alkoholika jako tancerza na linie, który przez lata balansował nad przepaścią chaosu. Nawet gdy znajdzie się na solidnym gruncie, wciąż ma tendencję do ostrożnych ruchów, niepewności i ciągłego wyczekiwania na upadek.
Aby przetrwać, DDA musiało nauczyć się wyczuwać zbliżające się niebezpieczeństwo, które pojawiało się w postaci złych nastrojów, krzyków czy gwałtownych wybuchów. Rodzice lub opiekunowie nie byli stabilni emocjonalnie, dlatego dzieci musiały być wyczulone na ich nastroje. Co więcej, musiały nauczyć się dostosowywać do stanów emocjonalnych rodziców. Taka umiejętność wymagała wysokiej świadomości i czujności na zbliżające się zagrożenie. Brak stabilizacji emocjonalnej rodziców wyzwalał w DDA poczucie niepewności i ciągłe przewidywanie przyszłości. Niebezpieczeństwo mogło pojawić się w każdej chwili.
W konsekwencji DDA nauczyły się żyć w ciągłym oczekiwaniu na zagrożenie oraz przewidywać zachowania rodziców lub opiekunów. Świat jawił się jako miejsce niebezpieczne, pełne zagrożeń i niepewności. Takie zachowanie często powielane jest latami, tworzy nawyk przewidywania, analizowania oraz postrzegania świata, ludzi i siebie w negatywny, nieufny sposób.
W dorosłym życiu DDA nadal odczuwają strach, niepewność, smutek, złość i żal, które doświadczały w dzieciństwie. Wchodzą w związki, ale często nie są w stanie być sobą, zaufać czy kochać dojrzałą miłością. Zachowanie nastawione na przetrwanie, które kiedyś było konieczne, w dorosłym życiu staje się przeszkodą. Życie w strachu i niepewności nie daje satysfakcji, a brak zdrowej spontaniczności utrudnia tworzenie trwałych związków.
Takie życie jest trudne, co więc można zrobić?
- Przede wszystkim warto poznać siebie. Nauczyć się radzić sobie ze strachem i niepewnością, aby dopuścić do głosu swoje potrzeby i wartości.
- Nauczyć się kochać siebie, zaakceptować swoje wady, a także dostrzegać i doceniać zalety.
- Inwestować w rozwój osobisty, np. poprzez psychoterapię, warsztaty czy grupy wsparcia.
- Nauczyć się czerpać z umiejętności życia „tu i teraz”, będąc świadomym środowiska, ludzi i własnych emocji.
- Doceniać swoje osiągnięcia i umiejętności.
- Zmienić nastawienie do życia – praca nad sobą to długi, ale owocny proces.
- Wyznaczać małe cele, np. 5 minut dla siebie każdego dnia.
- Wprowadzić regularny relaks i pozytywne afirmacje.
- Dbać o relacje, które dają poczucie spełnienia i stabilizacji.
- Stopniowo odcinać się od toksycznych relacji.
- Zrezygnować z dążenia do perfekcji.
Zmiana jest możliwa, choć wymaga czasu, zaangażowania i wsparcia. Praca nad sobą może otworzyć drogę do pełniejszego, bardziej satysfakcjonującego życia, w którym dominuje spokój, zaufanie i autentyczna bliskość.
